Zegarek taktyczny – co to znaczy?
22 stycznia, 2020
5 powodów, dla których warto wybrać zegarek taktyczny
22 maja, 2020
Normy wojskowe dyktują warunki jakościowe wszystkim grupom asortymentowym wykorzystywanym przez większość armii na świecie. Najbardziej znana norma to specyfikacja MIL, która z normy Armii Stanów Zjednoczonych została rozszerzona na armie sojuszu wojsk NATO. W jej obrębie znajdują się również standardy mówiące o specyfikacji zegarków, które przez wzgląd na ich wojskowy charakter, zwykło się nazywać “taktycznymi”.
Najważniejszym standardem, a zarazem głównym czynnikiem definiującym zegarki taktyczne, jest odpowiednia czytelność wskazań. Mówi ona, że użytkownik zegarka ma bez problemu odczytać czas, bez dodatkowej ingerencji, po upływie 8 godzin w warunkach całkowitego zaciemnienia.
Wymóg ten, choć priorytetowy, stanowi fundament dla kilkudziesięciu innych standardów jakościowych określonych przez normę MIL-PRF-46374G. Norma ta bardzo dokładnie określa pełną specyfikację techniczną zegarka, wyjaśniając jakie kryteria musi on spełniać aby przejść proces certyfikacji. Mając na względzie fakt, że niektórzy producenci wskazują, że ich zegarki spełniają wymogi tejże normy, przybliżę najważniejsze fakty związane z certyfikatem MIL-PRF-46374G.
Na wstępie należy zaznaczyć, że norma MIL-PRF-46374G dzieli zegarki naręczne na kilka typów oraz klas. Oto one:
Typ I - zegarki analogowe (wskazówkowe), nie wymagające serwisowania, dlatego ich żywotność została określona na minimum 2 lata. O minimalnej wodoszczelności 3 barów oraz wytrzymujących działanie pola magnetycznego rzędu 15,5 Gausów.
Typ II - zegarki analogowe, o podwyższonej żywotności (minimum 5-10 lat), posiadające możliwość przeprowadzania prac serwisowych. Wodoszczelność rzędu 3 barów oraz wytrzymujących działanie pola magnetycznego o sile 125 Gausów przez 10 minut, jak również odpornych na korozję.
Typ III - Zegarki tej grupy zawierają te same wymogi co Typ II ale dodatkowo muszą posiadać ruchomy pierścień (bezel) umożliwiający odliczanie czasu.
Do powyższej typologii zegarków zastosowano jeszcze podział ze względu na posiadany rodzaj mechanizmu oraz baterie. Wyróżnia się więc 4 klasy zegarków:
Klasa 1 - zegarki wyposażone w mechanizm kwarcowy, zawierający w środku baterię
Klasa 2 - zegarki wyposażone w mechanizm kwarcowy, w których bateria nie została zamontowana (ale jest dostarczona wraz z zegarkiem, jednakże wymaga montażu)
Klasa 3 - zegarki wyposażone w mechanizm kwarcowy, w których bateria nie została zamontowana i nie dołączona do zestawu.
Klasa 4 - Zegarki wyposażone w mechanizmy mechaniczne (z naciągiem automatycznym lub z naciągiem manualnym), do których bateria nie jest wymagana.
Specyfikacja wojskowa MIL bardzo precyzyjnie podają warunki, które musi spełniać zegarek w kwestii wyglądu.
Kolor koperty: czarny lub srebrny metalik. Dodatkowo koperta powinna być matowa i nie powodować odblasków.
Kolor tarczy: czarny. Cyfry arabskie lub podziałki winny być koloru białego. Tarcza powinna zawierać tzw. podziałkę militarną, czyli pod cyframi arabskimi od 1 - 12 powinna się znajdować również grupa cyfr od 13 do 24, oznakowanych mniejszą czcionką. Ponadto na tarczy nie może znajdować się logo producenta.
Kolor paska: czarny
Zegarek klasy 4, wyposażony w mechanizm mechaniczny powinien mieć zagwarantowaną rezerwę chodu minimum 36 godzin od momentu pełnego naciągnięcia sprężyny. Ponadto mechanizm ten powinien posiadać minimum 15 kamieni łożyskujących.
Mechanizmy kwarcowe powinny być wyposażone w baterię, gwarantującą nieprzerwaną pracę zegarkowi na przestrzeni minimum 30 miesięcy. Baterie zastosowane w zegarku muszą być osiągalne i wytwarzane przez co najmniej 2 producentów. Mechanizm musi posiadać funkcję “stop sekundy”, czyli po odciągnięciu korony, mechanizm zegarka powinien się zatrzymać.
Poniższa tabela pokazuje jakie dobowe tolerancje przewiduje norma MIL-PRF w stosunku do zegarków naręcznych.
Druga tabela określa średnie wartości z 90 dni użytkowania zegarka, podczas których poddawany jest drganiom, wibracjom, które określa tabela nr 3.
Od zegarków typu III wymaga się posiadania obrotowego pierścienia (bezla) zewnętrznego, przymocowanego do górnej części koperty. Bezel ten musi być tego samego koloru co tarcza a cyfry oraz podziałki na nim naniesione winny być białe. Pierścień powinien zawierać 12 znaków godzinowych rozmieszczonych w równych odstępach. Z wyjątkiem cyfry “12” wszystkie znaki są cyframi rozpoczynającymi się od 1 i postępującymi do 11 zgodnie z kierunkiem ruchu wskazówek zegarka. Liczbę “12” zastępuje się oznakowaniem świetlnym. Odstępy między godzinami 12 a 4 powinny być oznaczone 4 podziałkami pomiędzy każdą pełną godziną. Każdy odstęp między podziałką oznacza upłynięcie 1 minuty.
W przeciwieństwie do zegarków typu nurek, gdzie pierścień powinien obracać się tylko w jednym kierunku, tak w przypadku zegarków taktycznych pierścień jest birotacyjny. Daje to możliwość obracania go w obydwu kierunkach. Siła wymagana do przesunięcia pierścienia to minimum 44,5 Newtona czyli około 4,5 kilograma.
Standardy normy MIL-PRF-46374G zawierają również szereg wymogów co do środowiska użytkowania zegarka. Poniżej kilka testów, jakie musi przejść zegarek aby otrzymać certyfikat jakości.
Jak poznać, że zegarek, który trzymamy w ręce przeszedł jedne z najbardziej rygorystycznych testów jakościowych i spełnia normy wojsk NATO? Oprócz odpowiedniej kolorystyki, o której mowa powyżej, na deklu zegarka powinna być odpowiednia inkrustacja, zawierająca następujące dane:
I. Dla zegarków sprzedawanych komercyjnie:
Nazwę produktu i numer normy: WRIST WATCH, MIL-PRF-46374G
Ilość materiału radioaktywnego podanego w Millicuriach
Typ i klasę zegarka wg normy MIL: Type III, Class 1
Numer seryjny
II. Dla zegarków z zamówień rządowych ponadto wymaga się dodatkowych informacji, jak:
Numer umowy
Datę produkcji - miesiąc oraz rok
Kod producenta
Zegarki wyprodukowane w latach 1991 - 1999 mogą mieć nieco inne oznakowanie, gdyż wówczas obowiązywała norma MIL-W-46374F, którą w listopadzie 1999 zastąpiła norma MIL-PRF-46374G.
Powyższe normy przedstawiają minimalne wymogi, jakie muszą spełniać zegarki walczące o certyfikat MIL-PRF, jednakże wiele z zegarków posiada jeszcze lepsze właściwości techniczne, niż przewidują normy wojskowe. Chociażby wodoszczelność zegarka. Według normy wystarczającym stopniem wodoszczelności jest wytrzymywanie ciśnienia rzędu 3 bar. W praktyce zegarki taktyczne posiadają bardzo często wodoszczelność 10 i więcej atmosfer, by móc swobodnie używać ich też w środowisku wodnym.
Drugim aspektem jest szkło zegarka. Obecnie szkło szafirowe stało się standardem dla wielu zegarków taktycznych. Ma najlepszą przeźroczystość i jest wysoce odporne na zarysowanie. Norma mówi tylko, że szkło zegarka ma być przeźroczyste, bezbarwne i wolne od jakichkolwiek zarysowań i pęcherzyków, które mogłyby utrudnić odczyt czasu.
Zegarek spełniające normy wojsk NATO to zapewne powód do dumy ich właściciela. Są jednymi z najlepiej zaprojektowanych i przygotowanych zegarków do działania w skrajnych warunkach pogodowych. Dają poczucie pewności i niezawodności w każdej sytuacji.
Najważniejszym standardem, a zarazem głównym czynnikiem definiującym zegarki taktyczne, jest odpowiednia czytelność wskazań. Mówi ona, że użytkownik zegarka ma bez problemu odczytać czas, bez dodatkowej ingerencji, po upływie 8 godzin w warunkach całkowitego zaciemnienia.
Wymóg ten, choć priorytetowy, stanowi fundament dla kilkudziesięciu innych standardów jakościowych określonych przez normę MIL-PRF-46374G. Norma ta bardzo dokładnie określa pełną specyfikację techniczną zegarka, wyjaśniając jakie kryteria musi on spełniać aby przejść proces certyfikacji. Mając na względzie fakt, że niektórzy producenci wskazują, że ich zegarki spełniają wymogi tejże normy, przybliżę najważniejsze fakty związane z certyfikatem MIL-PRF-46374G.
Typologia zegarków według normy MIL-PRF-46374G.
Na wstępie należy zaznaczyć, że norma MIL-PRF-46374G dzieli zegarki naręczne na kilka typów oraz klas. Oto one:
Typ I - zegarki analogowe (wskazówkowe), nie wymagające serwisowania, dlatego ich żywotność została określona na minimum 2 lata. O minimalnej wodoszczelności 3 barów oraz wytrzymujących działanie pola magnetycznego rzędu 15,5 Gausów.
Typ II - zegarki analogowe, o podwyższonej żywotności (minimum 5-10 lat), posiadające możliwość przeprowadzania prac serwisowych. Wodoszczelność rzędu 3 barów oraz wytrzymujących działanie pola magnetycznego o sile 125 Gausów przez 10 minut, jak również odpornych na korozję.
Typ III - Zegarki tej grupy zawierają te same wymogi co Typ II ale dodatkowo muszą posiadać ruchomy pierścień (bezel) umożliwiający odliczanie czasu.
Do powyższej typologii zegarków zastosowano jeszcze podział ze względu na posiadany rodzaj mechanizmu oraz baterie. Wyróżnia się więc 4 klasy zegarków:
Klasa 1 - zegarki wyposażone w mechanizm kwarcowy, zawierający w środku baterię
Klasa 2 - zegarki wyposażone w mechanizm kwarcowy, w których bateria nie została zamontowana (ale jest dostarczona wraz z zegarkiem, jednakże wymaga montażu)
Klasa 3 - zegarki wyposażone w mechanizm kwarcowy, w których bateria nie została zamontowana i nie dołączona do zestawu.
Klasa 4 - Zegarki wyposażone w mechanizmy mechaniczne (z naciągiem automatycznym lub z naciągiem manualnym), do których bateria nie jest wymagana.
Model P66 Type 6 MIL-G należy do Typu III, Klasy 1 wdług normy MIL-PRF
Wygląd zegarka
Specyfikacja wojskowa MIL bardzo precyzyjnie podają warunki, które musi spełniać zegarek w kwestii wyglądu.
Kolor koperty: czarny lub srebrny metalik. Dodatkowo koperta powinna być matowa i nie powodować odblasków.
Kolor tarczy: czarny. Cyfry arabskie lub podziałki winny być koloru białego. Tarcza powinna zawierać tzw. podziałkę militarną, czyli pod cyframi arabskimi od 1 - 12 powinna się znajdować również grupa cyfr od 13 do 24, oznakowanych mniejszą czcionką. Ponadto na tarczy nie może znajdować się logo producenta.
Kolor paska: czarny
Wygląd zegarka taktycznego zgodnego z normą MIL-PRF-46374G
Mechanizmy
Zegarek klasy 4, wyposażony w mechanizm mechaniczny powinien mieć zagwarantowaną rezerwę chodu minimum 36 godzin od momentu pełnego naciągnięcia sprężyny. Ponadto mechanizm ten powinien posiadać minimum 15 kamieni łożyskujących.
Mechanizmy kwarcowe powinny być wyposażone w baterię, gwarantującą nieprzerwaną pracę zegarkowi na przestrzeni minimum 30 miesięcy. Baterie zastosowane w zegarku muszą być osiągalne i wytwarzane przez co najmniej 2 producentów. Mechanizm musi posiadać funkcję “stop sekundy”, czyli po odciągnięciu korony, mechanizm zegarka powinien się zatrzymać.
Dokładność pracy mechanizmu
Poniższa tabela pokazuje jakie dobowe tolerancje przewiduje norma MIL-PRF w stosunku do zegarków naręcznych.
| Temperatura | Type I, Klasa 4 | Typ II i III, Klasa 4 | Typ I, II i III, Klasa 1,2 oraz 3 |
|---|---|---|---|
| 4,4°C | +/- 120 | +/- 60 | +/- 3 |
| 23,9°C | +/- 60 | +/- 30 | +/- 0,7 |
| 51,7°C | +/- 120 | +/- 60 | +/- 3 |
| Typ i klasa zegarka | Średnia dobowa tolerancja sek./dobę |
|---|---|
| Type I, Klasa 4 | 72 |
| Typ II i III, Klasa 4 | 36 |
| Typ I, II i III, Klasa 1,2 oraz 3 | 2,4 |
Bezel
Od zegarków typu III wymaga się posiadania obrotowego pierścienia (bezla) zewnętrznego, przymocowanego do górnej części koperty. Bezel ten musi być tego samego koloru co tarcza a cyfry oraz podziałki na nim naniesione winny być białe. Pierścień powinien zawierać 12 znaków godzinowych rozmieszczonych w równych odstępach. Z wyjątkiem cyfry “12” wszystkie znaki są cyframi rozpoczynającymi się od 1 i postępującymi do 11 zgodnie z kierunkiem ruchu wskazówek zegarka. Liczbę “12” zastępuje się oznakowaniem świetlnym. Odstępy między godzinami 12 a 4 powinny być oznaczone 4 podziałkami pomiędzy każdą pełną godziną. Każdy odstęp między podziałką oznacza upłynięcie 1 minuty.
W przeciwieństwie do zegarków typu nurek, gdzie pierścień powinien obracać się tylko w jednym kierunku, tak w przypadku zegarków taktycznych pierścień jest birotacyjny. Daje to możliwość obracania go w obydwu kierunkach. Siła wymagana do przesunięcia pierścienia to minimum 44,5 Newtona czyli około 4,5 kilograma.
Pasek
Tak jak wspomniałem powyżej, pasek zegarka powinien być koloru czarnego. Norma wprawdzie nie precyzuje materiału z jakiego ma być on wykonany, podaje jednak wymóg jakości i wytrzymałości materiału. Otóż pasek, który został przymocowany do koperty zegarka powinien wytrzymać obciążenie 7 kilogramów. Nie chodzi tutaj o rozerwanie paska. Pod wpływem działania takiego obciążenia nie powinno być widać na pasku żadnych śladów uszkodzeń, rozciągnięć oraz zmian w strukturze.Środowisko pracy
Standardy normy MIL-PRF-46374G zawierają również szereg wymogów co do środowiska użytkowania zegarka. Poniżej kilka testów, jakie musi przejść zegarek aby otrzymać certyfikat jakości.
| Rodzaj testu | Limit | Czas trwania |
|---|---|---|
| Drgania | od 30 Hz do 60 Hz do 30 Hz | 3 cykle po 20 minut. Każdy cykl w innym położeniu zegarka. |
| Wstrząs | Niekontrolowany upadek z 50 cm na blok betonowy pokryty winylem o grubości 3 mm. | 1 test |
| Przechowywanie | w temp. od -45°C do 60°C | 24 godziny |
| Wodoszczelność | Pełne zanurzenie w wodzie dejonizowanej w temp. 23°C | 24 godziny |
| Wysokość | Na wysokości 10 700 metrów | 60 minut |
| Perspiracja - odporność na ludzki pot | Zanurzenie w roztworze zawierającym w 5% chlorek sodu (sól) | Chwilowe |
| Widoczność w całkowitej ciemności | Po przetrzymywaniu w całkowitej ciemności przez 8 godzin, zegarek powinien być czytelny w warunkach bez oświetleniowych, bez żadnej ingerencji ze strony użytkownika. Wskazania czasu powinny być widoczne z odległości co najmniej 30,5 cm dla osoby nieposiadającej wady wzroku. | 8 godzin |
Oznakowanie zegarka
Jak poznać, że zegarek, który trzymamy w ręce przeszedł jedne z najbardziej rygorystycznych testów jakościowych i spełnia normy wojsk NATO? Oprócz odpowiedniej kolorystyki, o której mowa powyżej, na deklu zegarka powinna być odpowiednia inkrustacja, zawierająca następujące dane:
I. Dla zegarków sprzedawanych komercyjnie:
Nazwę produktu i numer normy: WRIST WATCH, MIL-PRF-46374G
Ilość materiału radioaktywnego podanego w Millicuriach
Typ i klasę zegarka wg normy MIL: Type III, Class 1
Numer seryjny
II. Dla zegarków z zamówień rządowych ponadto wymaga się dodatkowych informacji, jak:
Numer umowy
Datę produkcji - miesiąc oraz rok
Kod producenta
Zegarki wyprodukowane w latach 1991 - 1999 mogą mieć nieco inne oznakowanie, gdyż wówczas obowiązywała norma MIL-W-46374F, którą w listopadzie 1999 zastąpiła norma MIL-PRF-46374G.
Zegarek oznakowany zgodnie z normą MIL-PRF-46374G
O czym warto pamiętać
Powyższe normy przedstawiają minimalne wymogi, jakie muszą spełniać zegarki walczące o certyfikat MIL-PRF, jednakże wiele z zegarków posiada jeszcze lepsze właściwości techniczne, niż przewidują normy wojskowe. Chociażby wodoszczelność zegarka. Według normy wystarczającym stopniem wodoszczelności jest wytrzymywanie ciśnienia rzędu 3 bar. W praktyce zegarki taktyczne posiadają bardzo często wodoszczelność 10 i więcej atmosfer, by móc swobodnie używać ich też w środowisku wodnym.
Drugim aspektem jest szkło zegarka. Obecnie szkło szafirowe stało się standardem dla wielu zegarków taktycznych. Ma najlepszą przeźroczystość i jest wysoce odporne na zarysowanie. Norma mówi tylko, że szkło zegarka ma być przeźroczyste, bezbarwne i wolne od jakichkolwiek zarysowań i pęcherzyków, które mogłyby utrudnić odczyt czasu.
Zegarek spełniające normy wojsk NATO to zapewne powód do dumy ich właściciela. Są jednymi z najlepiej zaprojektowanych i przygotowanych zegarków do działania w skrajnych warunkach pogodowych. Dają poczucie pewności i niezawodności w każdej sytuacji.
